HR 6 februari 2015, NJ 2015/294 (Misbruik termijnstelling) - Arrest

HR 6 februari 2015, NJ 2015/294 (Misbruik termijnstelling)

Onderwerp

Kunnen de omstandigheden van het geval meebrengen dat de curator na het verstrijken van de termijn redelijkerwijs geen gebruik mag maken van zijn bevoegdheid de pandhouder te beletten het pandrecht te executeren?

Casus

De rabobank heeft een stil pandrecht op de voorraad van Van Valderen. Wanneer Van Valderen failliet wordt verklaard stelt de rabobank de curator op de hoogte van dit pandrecht. Vervolgens geeft de curator de rabobank een termijn van vier weken om haar recht conform artikel 57 uit te oefenen. Doet de rabobank dit niet dan zal de curator de goederen opeisen en zelf verkopen. Na afloop van deze termijn eist de curator de goederen op. De rabobank weigert deze af te geven, en vordert dat eerst vast wordt gesteld naar wie de opbrengst gaat. Uiteindelijk verkoopt de rabobank de goederen, en stelt dat de veiling kosten dienen te worden gedragen door hen wie de opbrengst toekomt en dat de netto-opbrengst haar toekomt. De curator is echter van mening dat hij rechthebbende is van de opbrengst, en dat de rabobank deze dan ook in de boedel moet voldoen. Als uitgangspunt geldt dat wanneer de termijn die de curator stelt verloopt de separatist haar positie verliest. De omstandigheden van het geval kunnen hier echter een uitzondering op maken, bijvoorbeeld wanneer de curator misbruik maakt van zijn recht.

Rechtbank en hof

Het hof gaat mee in de redenatie van de rabobank dat de bank uit de gedragingen van de curator mocht afleiden dat de termijn nog zou worden verlengd, en dat de geplande veiling dus gewoon door zou kunnen gaan. Doordat de curator dit heeft verhinderd maak hij misbruik van zijn bevoegdheid. Er is sprake van onevenredigheid tussen het belang van de curator en het belang van Rabobank in de zin van art. 3:13 lid 2, laatste zinsnede, BW.

Hoge Raad

Ook de hoge raad stelt dat de regels van artikel 57 en 58 moeten wijken wanneer de curator misbruik maakt van zijn bevoegdheden, hierbij verwijst het naar haar uitspraak van 16 januari 2015. Wanneer daar sprake van is behoudt de pand of hypotheekhouder zijn positie als separatist. De Hoge Raad gaat dan ook mee in het oordeel van de rechtbank en het hof, en concludeert dat de rabobank erop mocht vertrouwen dat de termijn nog niet af zou lopen door toedoen van de curator.