HR 31 mei 1991 (Fiets-O-Fit B.V./mr. Knook q.q.) - Arrest

Feiten

I.c. gaat het om bewindvoerderschap van mr. Knook in de surseance van de v.o.f. Bakker en Snoek te Nieuwe Pekela. De bewindvoerder Knook liep nog in zijn stageperiode als advocaat en had nog niet veel ervaring. Tijdens de surseance stuurde Knook aan meerdere leveranciers van de sursiet de volgende brief: ‘In mijn hoedanigheid van bewindvoerder van bovenvermelde surseance kan ik u thans het volgende berichten (…). Aangezien u zich bereid heeft verklaard de goederenvoorraad van het bedrijf aan te vullen met door u te leveren goederen in consignatie, verzoek ik u thans tot daadwerkelijke levering over te gaan, waarbij ik ervoor insta (onderstreping door auteur) dat bij verkoop van de door u geleverde goederen zal worden afgerekend tegen factuurwaarde.’

Meerdere leveranciers, waaronder Fiets-O-Fit, leverden n.a.v. deze brief goederen aan de sursiet. V.o.f. Bakker en Snoek ging op 2 oktober 1981 toch failliet. Doordat de faillissementsboedel niet het ontbrekende deel aan de leveranciers kon vergoeden, leidde dit ertoe dat Fiets-O-Fit de bewindvoerder Knook persoonlijk aansprak wegens de door hem afgegeven garantie. Fiets-O-Fit vorderde van hem een bedrag van fl. 65.773,18.

Knook werd door de Rechtbank veroordeeld, mede omdat Fiets-O-Fit aanvoerde, dat zij mocht vertrouwen op het feit, dat er sprake was van een persoonlijke garantie en dat zij enkel daarom besloten had om over te gaan tot levering. Hof verwierp de hiertegen gerichte grief.

Nadat Knook aansprakelijk was gesteld door Fiets-O-Fit, schreef Knooks vrouw een brief aan Fiets-O-Fit waarin zij de verstrekte garantie vernietigde op grond van artikel 1:89 jo. 1:88 lid 1 sub c BW. Het Hof oordeelde dat de vernietiging terecht was.

Hoge Raad

De vrouw van Knook had zich beroepen op artikel 1:88 lid 1 sub c: “Een echtgenoot behoeft de toestemming van de andere echtgenoot voor de volgende rechtshandelingen: overeenkomsten die ertoe strekken dat hij, anders dan in de normale uitoefening van zijn beroep of bedrijf, zich als borg of hoofdelijk medeschuldenaar verbindt, zich voor een derde sterk maakt, of zich tot zekerheidstelling voor een schuld van de derde verbindt”. Dit artikel had toentertijd het woord ‘normale’ niet.

I.c. geeft de Hoge Raad een restrictieve uitleg aan deze zinsnede en bevestigde het oordeel van het Hof, dat het afgeven van garanties als deze in de normale uitoefening van het beroep van advocaat (ook bij het vervullen van de functie van bewindvoerder) niet gebruikelijk is.

Conclusie

De Hoge Raad oordeelt dat toestemming alleen dan niet is vereist als deze zekerheidsverschaffing een uitoefening van het eigen bedrijf of beroep van de andere echtgenoot vormt. Het geven van (zakelijke en persoonlijke) zekerheden voor schulden van anderen moet kenmerkend zijn voor het beroep of bedrijf, en dit zal waarschijnlijk niet vaak voorkomen.