Gevolgen Brexit voor EU-burgerschap Britse onderdanen (C/13/640244) - Arrest

Rechtbank Amsterdam (C/13/640244, 7 februari 2018)

Casus

Een kleine meerderheid van de Britse bevolking stemde tijdens het zogenoemde Brexitreferendum op 23 juni 2016 voor terugtrekking van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie. In maart 2017 heeft het Verenigd Koninkrijk de Europese Raad overeenkomstig artikel 50 lid 2 Verdrag betreffende de Europese Unie genotificeerd over zijn voornemen tot terugtrekking uit de EU.

Een groep burgers met de Britse nationaliteit die in Amsterdam wonen dagen in deze zaak de Staat der Nederlanden en de Gemeente Amsterdam in kort geding voor de civiele rechter.

Zij zijn namelijk bezorgd over de consequenties van de Brexit en de terugtrekking van het Verenigd Koninkrijk uit de EU. Zij voeren aan dat de Staat en de gemeente de rechten die voortvloeien uit het EU-burgerschap moet respecteren, beschermen en garanderen. Zij zoeken bescherming bij de civiele rechter tegen de aantasting van hun rechten.

De Staat en de gemeente voeren aan dat de procedure een doorkruising vormt van het politieke onderhandelingsproces over de Brexit en dat deze zaak slechts bedoeld is om de zaak voorgelegd te krijgen aan het HvJ EU.

Rechtbank

Volgens de rechtbank kan redelijkerwijs worden getwijfeld aan de juistheid van de uitleg van artikel 20 VWEU dat het verlies van de hoedanigheid van burger van een EU-lidstaat ertoe leidt dat ook het EU-burgerschap verloren gaat. Het antwoord op de vraag welke uitleg de juiste is, is essentieel voor de beoordeling van de vorderingen.

De voorzieningenrechter van de Rechtbank Amsterdam is daarom voornemens om prejudiciële vragen te stellen aan het Hof van Justitie EU over de gevolgen van de Brexit:

• Leidt de terugtrekking van het Verenigd Koninkrijk uit de EU tot een van rechtswege intredend verval van het EU-burgerschap van de Britse onderdanen en daarmee tot een verval van de aan dat EU-burgerschap te ontlenen rechten en vrijheden, indien en voor zover in de onderhandelingen tussen de Europese Raad en het Verenigd Koninkrijk niet anders wordt overeengekomen?

• Indien het antwoord op de eerste vraag ontkennend luidt, dienen dan voorwaarden of beperkingen te worden gesteld aan het behoud van de aan het EU-burgerschap te ontlenen rechten en vrijheden?

Partijen in deze zaak worden in de gelegenheid gesteld zich op termijn van een week schriftelijk uit te laten over deze voorgenomen prejudiciële vragen.

Kern

De Rechtbank Amsterdam vraagt het Hof van Justitie van de EU zich te buigen over de gevolgen van de Brexit voor het EU-burgerschap van Britse onderdanen. Dit betrof onder meer de vraag of terugtrekking van het VK uit de EU leidt tot verval van het EU-burgerschap van Britse onderdanen en daarmee tot een verval van de aan dat EU-burgerschap te ontlenen rechten en vrijheden.