Germany en Arcor (Case C-392/04) - Arrest

Germany en Arcor (Hvj 19-09-2006, Case C-392/04)

Feiten

Arcor en i-21 zijn twee telecommunicatieondernemingen. Op grond van het Duitse Telekommunikationsgesetz en de Telekommunikations-Lizenzgebührenverordnung heeft het bevoegde Duitse bestuursorgaan hoge vergoedingen (€ 5 420 000 voor i-21 en ongeveer € 67 000 voor Arcor) opgelegd aan deze ondernemingen voor de aan hen verleende telecommunicatievergunningen. De ondernemingen betaalden deze vergoedingen zonder die te betwisten. Ook hadden zij geen beroep ingesteld binnen het beroepstermijn van 1 maand.

In een andere zaak oordeelde het Bundesverwaltungsgericht dat de Telekommunikations-Lizenzgebührenverordnung onverenigbaar was met hogere rechtsregels (het Telekommunikationsgesetz en de Duitse Grondwet). Hierna hebben Arcor en i-21 de terugbetaling van de door hen betaalde vergoedingen gevorderd. Maar deze vorderingen werden niet toegewezen. Daarom hebben zij (los van elkaar) beroep ingesteld bij het Verwaltungsgericht. Dit Gerecht heeft de beroepen verworpen omdat de aanslagen definitief waren geworden. En omdat de weigering van het bestuursorgaan om deze aanslagen in te trekken, niet kon worden gewijzigd. Volgens Duits recht hebben bestuursorganen een discretionaire bevoegdheid om een definitief geworden onrechtmatige bestuurshandeling in te trekken. Deze discretionaire bevoegdheid kan echter geheel worden opgeheven als de handhaving van de betrokken handeling ‘absoluut onaanvaardbaar’ is gelet op de begrippen openbare orde, goede trouw, billijkheid, gelijke behandeling of kennelijke onwettigheid.

Het Bundesverwaltungsgericht richt zich dan tot het Hof van Justitie met de volgende vraag. Moet art. 10 EG zo worden uitgelegd, dat een aanslag waarbij vergoedingen zijn vastgesteld en waartegen niet is opgekomen hoewel dit naar nationaal recht mogelijk was, nietig moet worden verklaard als nietigverklaring naar nationaal recht mogelijk, maar niet verplicht is?

Hof van Justitie

Het samenwerkingsbeginsel ex artikel 10 EG/ artikel 4, lid 3 VEU verplicht de nationale rechter om te beoordelen of een duidelijk met het Unierecht onverenigbare regeling kennelijk onrechtmatig is in de zin van het betrokken nationale recht. Is dat het geval dan is een bestuursrechter verplicht hieraan de alle consequenties te verbinden overeenkomstig het nationale recht.

De zaak kon niet met Kühne & Heitz worden vergeleken omdat niet alle ter beschikking staande rechtsmiddelen waren uitgeput. Toch kunnen schending van het doeltreffendheidsbeginsel of het gelijkwaardigheidsbeginsel aanleiding geven tot heroverweging, als het volgens nationaal recht mogelijk is naar nationaal recht onrechtmatige bestuurshandelingen in te trekken.

Kern: de betrokken bedrijven hadden geen beroep ingesteld tegen de aan hen gerichte

ongevallige besluiten. Het Hof heeft duidelijkheid verschaft over de reikwijdte van de verplichting tot terugkomen. Beslissingen die in het belang van de rechtszekerheid naar nationaal recht definitief zijn geworden, kunnen alleen bij uitzondering en onder strenge voorwaarden alsnog ter discussie worden gesteld.