De tweedehands Volvo - Arrest

HR 7 oktober 2005 – De tweedehands Volvo

Artikelen: art. 3:86 en 7:42 BW

Rechtsvraag: kan de verkrijger van een tweedehands auto zich beroepen op goede trouw (art. 3:86 BW), indien hij de kentekenpapieren niet onderzocht heeft?

Casus

Autobedrijf Coppes verkocht een gebruikte Volvo aan X, handelende onder de naam 'Y'. Het ging hierbij om een 'collegiale verkoop', wat betekent dat de verkoop plaats vond onder de voorwaarde van totstandkoming van 'doorverkoop'. In juli 2001 haalde X de Volvo bij Coppes op maar het kentekenbewijs bleef in het bezit van Coppes. X bracht de Volvo enkele dagen later terug maar haalde hem een maand later weer op. Ook toen behield Coppes het kentekenbewijs. Een paar dagen later stuurde Coppes een factuur voor de Volvo aan X. X leverde ondertussen de Volvo af bij Van de Kolk waarbij X het rijbewijs van Van de Kolk meenam om het kentekenbewijs over te kunnen schrijven. Van de Kolk stortte de koopprijs van de Volvo op een bankrekening van de vriendin van X. X heeft de koopprijs echter niet aan Coppes voldaan. Eind augustus werd X toegelaten tot de schuldsaneringsregeling. Coppes vorderde vervolgens teruggave van de Volvo en schadevergoeding. Coppes legde aan haar vordering ten grondslag dat het meegeven van de Volvo aan X uitsluitend een overdracht tot houderschap was, dan wel een voorwaardelijke levering onder opschortende voorwaarde van betaling van de koopsom. X zou wanprestatie hebben gepleegd door de koopsom niet te voldoen, zodat enerzijds de koopovereenkomst ontbonden is en anderzijds niet geleverd is. Subsidiair beriep Coppes zich op het haar toekomende recht van reclame.

De Rechtbank

De rechtbank oordeelde onder meer dat de in het arrest van de Hoge Raad van 4 april 1986 (NJ 1986, 810) aanvaarde regel dat de koper van een tweedehands auto, om de bescherming van art. 3:86 BW te kunnen genieten, ten minste het kentekenbewijs en de kopie deel III van het kentekenbewijs heeft onderzocht, niet geldt in een geval waarin van een keurig autobedrijf wordt gekocht en er geen redenen zijn aan de beschikkingsbevoegdheid van de verkoper te twijfelen. De rechtbank wijst de vorderingen af.

Het gerechtshof

Het gerechtshof oordeelde dat de levering van de Volvo plaats vond onder de opschortende voorwaarde van betaling van de koopprijs, dus onder eigendomsvoorbehoud. Het Hof verwierp de grieven van Coppes omdat zij van mening was dat Van de Kolk ten tijde van de aflevering van de Volvo te goeder trouw was in de zin van zowel art. 3:86 als art. 7:42 BW. Het hof overwoog daarbij dat de door de Hoge Raad in zijn arrest van 4 april 1986 geformuleerde norm hier niet van toepassing is. De reden daartoe ligt volgens het hof in het gegeven dat deze norm strekt tot bescherming van eigenaren die het bezit van hun auto door diefstal of verduistering hebben verloren. Van het een noch het ander is hier sprake. Coppes heeft volgens het hof onvoldoende argumenten aangevoerd om te kunnen concluderen dat Van de Kolk niet te goede trouw zou zijn geweest. Dat X Van de Kolk niet volledig heeft geïnformeerd over zijn rechten op de Volvo en zijn relatie tot Coppes, brengt niet mee dat Coppes zich alsnog op de in het arrest uit 1986 geformuleerde norm kan beroepen.

De Hoge Raad

De Hoge Raad is van mening dat het cassatiemiddel terecht klaagt dat de oordelen van rechtbank en hof blijk geven van een onjuiste opvatting betreffende het bepaalde in art. 3:86 BW.

Het hier eerder aangehaalde arrest van 4 april 1986 heeft betrekking op het geval dat A een hem in eigendom toebehorende auto, alsmede de autopapieren met uitzondering van de kopie van deel III, vrijwillig meegeeft aan B die de auto vervolgens verkoopt en levert aan C die op zijn beurt verkoopt en levert aan D. De Hoge Raad heeft destijds geoordeeld dat - uitzonderingen daargelaten - de verkrijger van een tweedehands auto, wil hij ten tijde van zijn verkrijging te goeder trouw zijn, ten minste de autopapieren moet hebben onderzocht met het oog op de beschikkingsbevoegdheid van zijn voorman.

Er bestaat volgens de Hoge Raad geen grond deze regel te beperken tot het - zich naar het in cassatie onbestreden oordeel van het hof hier niet voordoende - geval dat de eigenaar van de auto het bezit daarvan heeft verloren door diefstal dan wel verduistering. De genoemde regel geldt ook wanneer, zoals hier subsidiair het geval is, de eigenaar/verkoper (Coppes) zich op het recht van reclame beroept en de in art. 7:42 lid 1 BW bedoelde derde (Van de Kolk) zich daartegen verweert met de stelling dat hij redelijkerwijs niet hoefde te verwachten dat dit recht zou worden uitgeoefend.

Kortom: Bij de verkrijging van een tweedehands auto is voor het slagen van dat verweer tenminste vereist dat - uitzonderingen daargelaten - de derde ten minste de autopapieren heeft onderzocht, met het oog op de beschikkingsbevoegdheid van zijn voorman. De Hoge Raad vernietigt het arrest van het hof.