Brogan e.a. t. Verenigd Koninkrijk - EHRM - 1998 - Arrest

Casus

Brogan, Coyle, McFadden en Tracey werden in 1984 in hun woningen in Noord-Ierland gearresteerd waarbij hun werd meegedeeld dat zij werden verdacht van betrokkenheid bij terroristische handelingen verband houdend met de aangelegenheden van Noord-Ierland. De op de arrestatie volgende periode van gevangenhouding duurde resp. vijf dagen en elf uren, zes dagen en zestien en een half uur, vier dagen en zes uren en vier dagen en elf uren. Zij werden binnen enkele uren na hun arrestatie ondervraagd over bepaalde terroristische aanslagen en over hun mogelijke lidmaatschap van verboden organisaties zoals het Ierse Republikeinse Leger (IRA) en het Ierse Nationale Bevrijdingsleger (INLA). Geen van hen gaf antwoord op de gestelde vragen. Tijdens hun detentie werden zij een of meer keren bezocht door een advocaat. Na verloop van de genoemde tijdsperioden werden zij in vrijheid gesteld, zonder aan een rechter of andere autoriteit, bevoegd om rechterlijke macht uit te oefenen, te zijn voorgeleid. Evenmin werden zij na hun vrijlating formeel in staat van beschuldiging gesteld. De arrestatie en gevangenhouding geschiedde op basis van artikel 12 Prevention of Terrorism (Temporary Provisions) Act 1984. Brogan c.s. klagen later over schending van (onder meer) artikel 5 lid 3 EVRM.

EHRM

De ‘promptness’ moet in iedere zaak aan de hand van de bijzondere omstandigheden van het geval worden vastgesteld, maar daaraan mag nooit een zodanige waarde worden gehecht dat het meest wezenlijke van het door artikel 5 lid 3 gewaarborgde recht wordt aangetast, dat wil zeggen dat de verplichting van de Staat om een prompte vrijlating of een prompte voorgeleiding aan een rechterlijke autoriteit te verzekeren, in feite teniet wordt gedaan. Niet nodig om in dit arrest vast te stellen of in een gewone strafzaak een bepaalde periode, zoals vier dagen, van politie- of administratieve hechtenis in het algemeen verenigbaar met artikel 5 lid 3 zou kunnen worden geacht.

Naar het oordeel van het Hof valt zelfs de kortste detentieperiode – de inverzekeringstelling van McFadden – buiten de grenzen van het door artikel 5 lid 3 toegestane tijdsbestek. Een ander oordeel zou een onaanvaardbaar ruime uitleg van de duidelijke betekenis van het woord ‘promptly’ inhouden en een ernstige verzwakking van een procedurele waarborg voor het individu alsook een aantasting van het meest wezenlijke van het door artikel 5 lid 3 beschermde recht tot gevolg hebben.

Het onmiskenbare feit dat arrestatie en gevangenhouding i.c. ingegeven waren door het legitieme doel de samenleving als geheel te beschermen tegen terrorisme is op zichzelf niet voldoende om naleving van de specifieke eisen van artikel 5 lid 3 te verzekeren.

Het Hof neemt schending van deze bepaling jegens alle klagers aan.