Ambtshalve toepassing Richtlijn oneerlijke contractsbedingen - Arrest

HR 13 september 2013, ECLI:NL:HR:2013:691

(ambtshalve toepassing Richtlijn oneerlijke contractsbedingen)

Casus

Een consument heeft aan een aannemer opdracht gegeven voor de verbouwing van zijn woning. In de algemene voorwaarden behorende bij de aannemingsovereenkomst is onder meer het beding opgenomen, dat bij te late betaling een rente van 2% per maand is verschuldigd. Hoewel in eerste aanleg en in appel tegen het contractuele rentebeding als zodanig niet was opgekomen, keert de consument zich in cassatie (alsnog) daartegen, stellende dat het hof gelet op de Richtlijn 93/13/EEG het oneerlijke karakter van het rentebeding dat deel uitmaakte van de algemene voorwaarden ambtshalve had moeten onderzoeken.

Moet de nationale rechter, gelet op de Europese Richtlijn betreffende oneerlijke bedingen in consumentenovereenkomsten (in hoger beroep), ambtshalve onderzoeken of een beding partijen bindt, ook indien geen van de partijen in feitelijke instanties een beroep op communautaire onverbindendheid heeft gedaan en kan in cassatie alsnog worden geklaagd over het achterwege laten van deze ambtshalve toetsing?

Hoge Raad

Op grond van Richtlijn 93/13/EEG betreffende oneerlijke bedingen in consumentenovereenkomsten is de nationale rechter gehouden ambtshalve te onderzoeken of een beding uit het oogpunt van de in de richtlijn gegeven criteria oneerlijk is. Zo ja, dan moet de nationale rechter het beding buiten toepassing laten. Een richtlijnconforme uitleg van het Nederlandse recht brengt mee dat de Nederlandse rechter op grond van art. 6:233 BW moet onderzoeken of een beding in algemene voorwaarden vernietigbaar is, indien het, gelet op de aard en de overige inhoud van de overeenkomst, de wijze waarop de voorwaarden tot stand zijn gekomen, de wederzijds kenbare belangen van partijen en de overige omstandigheden van het geval, onredelijk bezwarend is voor de wederpartij.

De gehoudenheid tot ambtshalve onderzoek geldt zowel in eerste aanleg als in hoger beroep, alsook in verstekzaken, ook indien daarop gerichte stellingen niet aan de vordering of het verweer ten grondslag zijn gelegd. Dit lijdt alleen uitzondering indien de consument zich ertegen verzet dat de rechter een contractueel beding dat hij oneerlijk oordeelt, buiten toepassing laat.