Aansprakelijkheid bij opdracht maatschap - Arrest

Aansprakelijkheid bij opdracht maatschap, HR 15-03-2013, JOR 2013, 133

Onderwerp

De maatschap als opdrachtnemer (aansprakelijkheid).

Casus/feiten

X meent dat zijn voormalige advocaat beroepsfouten heeft gemaakt. De advocaat werkte voor X op grond van een overeenkomst van opdracht die X had gesloten met de advocatenmaatschap. Via zijn personenvennootschap was de advocaat maat van deze maatschap. In deze procedure vordert X vergoeding van zijn schade. Hij heeft daartoe de vijf natuurlijke personen gedagvaard die op het moment van dagvaarding via hun personenvennootschappen maat waren in de advocatenmaatschap.

Rechtsvraag

Wie is aansprakelijk voor een fout? De maatschap, de maten of degene die de fout maakt?

Rechtbank/ Hof

De rechtbank en het hof hebben de vorderingen van X afgewezen. Het hof heeft daartoe overwogen dat uit de stellingen van X bleek dat hij de maatschap wilde dagvaarden. Nu hij dit niet op de juiste wijze had gedaan – hij had noch de maatschap zelf, noch de maten, maar slechts de achterliggende natuurlijke personen gedagvaard – waren zijn vorderingen niet toewijsbaar. De Advocaat Generaal was het hiermee eens.

Hoge Raad

De Hoge Raad ziet het echter anders. Die meent dat het oordeel van het hof dat X alleen de maatschap zou hebben willen dagvaarden onbegrijpelijk is. Vervolgens zet de Hoge Raad uiteen wie aansprakelijk kan zijn voor de schade als gevolg van een fout bij de uitvoering van een overeenkomst van opdracht die is gesloten met een maatschap. Het betreft:

• De maatschap zelf. Verhaal is mogelijk op het afgescheiden maatschapsvermogen. De maatschap kan in rechte worden betrokken door de maatschap te dagvaarden of alle afzonderlijke maten op het moment van dagvaarding.

• De maten op het moment van het aanvaarden van de opdracht. Zij zijn op grond van artikel 7:407 lid 2 BW in principe hoofdelijk aansprakelijk voor de gehele nakoming (waarover hierna kort meer).

• De maten op het moment van de fout (het ontstaan van de schuld). Zij zijn op grond van artikel 7a:1679-1681 BW aansprakelijk voor gelijke delen.

• De persoon die de fout heeft gemaakt kan – indien de opdracht met het oog op zijn persoon is verleend – hoofdelijk aansprakelijk zijn voor het geheel op grond van artikel 7:404 BW.

Het Hof had dan ook moeten onderzoeken of de gedagvaarde personen op een van de genoemde grondslagen aansprakelijk konden zijn.

Conclusie

Bij een overeenkomst met een maatschap zijn de individuele maten jegens de wederpartij persoonlijk aansprakelijk voor de nakoming van de daaruit voortvloeiende verplichtingen. Dit is in beginsel een aansprakelijkheid voor gelijke delen (art. 7A:1679-1681 BW). Bij aansprakelijkheid uit hoofde van een door de maatschap aanvaarde opdracht is echter iedere maat in beginsel jegens de opdrachtgever aansprakelijk voor het geheel (art. 7:407 lid 2 BW). Aan de persoonlijke aansprakelijkheid van individuele maten (met de mogelijkheid van verhaal op hun privévermogens) doet niet af dat ook de maatschap als geheel in rechte kan worden betrokken (met de mogelijkheid van verhaal op het maatschapsvermogen).