Het ontwikkelen van de onderzoekshypotheses is een proces dat bestaat uit drie stappen. In hoofdstuk 2 worden deze drie stappen besproken.

Hoe kun je ideeën voor onderzoek opdoen?  

Er zijn zoveel onderwerpen om te bestuderen: welke factoren leiden tot terrorisme, welke factoren bijdragen aan een succesvolle schoolloopbaan, hoe vogels elkaar herkennen, hoe en waarom kinderen gedragsproblemen ontwikkelen, enzovoort. Het opdoen van onderzoeksideeën is een voortschrijdend proces. Een onderzoeker is in zijn of haard hoofd continu hiermee bezig, bijvoorbeeld tijdens gesprekken met studenten, het geven van colleges, het lezen van artikelen, het luisteren naar de radio, het kijken van televisie. Aldoende ontwikkelen deze ideeën dan verder. Twee veelvoorkomende bronnen die kunnen bijdragen aan opdoen van ideeën zijn observaties, intuïtie. Het opdoen van ideeën door het observeren van dagelijks gedrag of problemen wordt ook wel de inductieve methode genoemd. Bij de inductieve methode vormen observaties en jouw eigen nieuwsgierigheid de bron van inspiratie. Hoewel intuïtie en observatie belangrijke bronnen van inspiratie zijn, is het belangrijk om je te realiseren dat deze bronnen alleen niet voldoende zijn. Het is ook belangrijk om bevindingen van eerder onderzoek mee te nemen bij het opdoen van ideeën en het opstellen van jouw onderzoek. Het leggen van een verband tussen jouw onderzoek en eerder gedaan onderzoek is erg belangrijk. Bij het analyseren van bestaand onderzoek zijn met name de volgende twee punten belangrijk: 1. Wat zijn de beperkingen van eerder gedaan onderzoek? En, in het verlengde hiervan, hoe zorg jij ervoor dat deze beperkingen jouw onderzoek juist niet belemmeren? 2. Zijn er tegenstrijdige resultaten te vinden in reeds gedane studies? In dat geval, bij welke bevindingen sluiten jouw resultaten aan? Het hebben van een 'open mind' en een voorzichtige en creatieve analyse van bestaand onderzoek zijn indicatoren voor goed onderzoek.

Hoe voer je een literatuurstudie uit?   

Na het opdoen van ideeën voor onderzoek is het belangrijk om een goed beeld te krijgen van de bestaande kennis over dat onderwerp en het eerder gedane onderzoek. Stap 2 in het proces is dan ook het uitvoeren van een literatuurstudie door het lezen van (wetenschappelijke) artikelen en boeken over het onderwerp. Dit zijn primaire bronnen. Soms zijn er ook literatuurstudies over jouw onderwerp, of gerelateerd daaraan, gepubliceerd die al veel informatie hebben samengevoegd. Dit zijn secundaire bronnen. Secundaire bronnen bevatten dus alleen samenvattingen of interpretaties van andere onderzoeken. Over het algemeen is de meest efficiënte zoekstrategie om eerst secundaire bronnen te bestuderen voor algemene kennis en daarna te zoeken naar de meest recente, specifieke, bevindingen via primaire bronnen. Er zijn verschillende manieren om literatuur te verzamelen: online (via bijvoorbeeld Google Scholar of online databases zoals ERIC, PsycINFO, and SSCI: Social Science Citation Index), via de bibliotheek, en via docenten of experts op dat gebied. Wanneer je zoekt in online databases, zijn sleutelwoorden (keywords) nodig. Dit zijn zoektermen die de basis van je interesse vormen, bijvoorbeeld: autisme, geheugen, of stress. Daarnaast kan je ook andere zoekcriteria gebruiken, zoals een bepaalde tijdsperiode (bijvoorbeeld 2008-2018), auteurs, of bepaalde tijdschriften. Een handig hulpmiddel bij het opstellen van zoektermen is de thesaurus. De thesaurus is een index met alle zoektermen die de database beschikbaar heeft. De thesaurus biedt suggesties voor synoniemen (andere woorden met dezelfde betekenis), bredere zoektermen (algemener), en smallere zoektermen (specifieker). 

Hoe formuleer je een hypothese? 

Houd tijdens het lezen van literatuur de volgende drie principes in gedachten: wetten, theorie, en onderzoekshypothesen. 

Wetten

Wetten zijn algemene principes die in elke situatie geldig zijn. Dit zijn vaak natuurkundige principes, zoals de zwaartekracht. Wetten zijn minder voorkomend in de sociale wetenschappen.

Theorieën

Een theorie is een set van principes die veel, maar niet alle, relaties binnen een bepaald domein kunnen verlaren en voorspellen. Theorieën kunnen helpen bij het ontwikkelen van ideeën en opstellen van hypothesen. Dit wordt ook wel de deductieve methode genoemd. Een goede theorie bestaat uit de volgende vier componenten:1. Algemeen: het is vat meerdere uitkomsten samen. 2. Bondig (parsimonious), het geeft een simpele, bondige verklaring voor de uitkomsten. 3. Het biedt ideeën voor toekomstig onderzoek. 4. Het is falsifieerbaar. Dat wil zeggen dat het tegendeel kan worden bewezen. De variabelen zijn accuraat te meten en het verband tussen de variabelen waarover de theorie gaat kan middels onderzoek mogelijk worden aangetoond als incorrect. Wanneer een theorie wordt gefalsifieerd, wordt deze doorgaans vervangen door een nieuwe, meer accurate theorie. Niet elke theorie bevat alle vier componenten. Neem als voorbeeld de theorie van sociale versterking (social reinforcement). Deze theorie stelt dat gedrag wordt versterkt als het is beloond. Bijvoorbeeld: wanneer een kind een snoepje krijgt, omdat het zijn of haar speelgoed deelt met een ander kind, dan zal het kind de volgende keer waarschijnlijk weer zijn of haar speelgoed delen. De definitie van beloning in deze theorie kan zowel betrekking hebben op externe factoren (bijvoorbeeld geld of snoep) als interne factoren (bijvoorbeeld motivatie en schuldgevoelens). Interne factoren zijn niet of moeilijk te meten. Een theorie waarin variabelen kunnen voorkomen die niet gemeten kunnen worden, of waarin de variabelen zo vaag zijn geformuleerd dat ze niet genoeg informatie verschaffen om de theorie mogelijk te falsifiëren, wordt een tautologische theorie genoemd. Geen enkele theorie is in staat om al het gedrag in alle gevallen te verklaren. Een theorie kan dus alleen goed genoeg zijn voor dat moment. Wanneer een betere theorie wordt gevonden, wordt de oude theorie vervangen door de nieuwe theorie. 

Hypotheses

Een goede theorie falsifieerbaar. Toch is een theorie vaak te breed om met één enkel onderzoek te vormen ontkracht. Daarom stellen onderzoekers meer precieze beweringen op over de relatie tussen specifieke onderdelen (variabelen) van de theorie. Zo'n specifieke bewering of verwachting wordt ook wel onderzoekshypothese, kortweg hypothese genoemd. Een hypothese vormt de basis voor correlationeel en experimenteel onderzoek (niet voor beschrijvend onderzoek, daarin worden geen hypothesen getest). Een hypothese is een specifieke, falsifieerbare voorspelling over het verband tussen twee of meer variabelen. Een voorbeeld is: Het kijken naar gewelddadige films leidt tot meer agressie. In dit voorbeeld is het kijken naar gewelddadige films de onafhankelijke variabele (de voorspeller, de variabele die wordt gemanipuleerd, de mogelijke oorzaak). Agressie is de afhankelijke variabele (de uitkomst, de variabele die mogelijk verandert als gevolg van de manipulatie van de onafhankelijke variabele). De onafhankelijke variabele wordt in het Engels independent variable genoemd en ook wel aangeduid als IV. De afhankelijke variabele wordt in het Engels dependent variable genoemd en ook wel aangeduid als DV. In zowel correlationele als experimentele designs spreekt men van afhankelijke en onafhankelijke variabelen, maar alleen bij experimentele designs mag je spreken van voorspellers (predictors) en uitkomst variabelen (outcomes). Immers, in correlationele studies mogen geen uitspraken worden gedaan over oorzaak en gevolg, alleen over een verband (correlatie) tussen variabelen.

Bullet points 

• Een goede theorie falsifieerbaar. Toch is een theorie vaak te breed om met één enkel onderzoek te vormen ontkracht. Daarom stellen onderzoekers meer precieze beweringen op over de relatie tussen specifieke onderdelen (variabelen) van de theorie. Zo'n specifieke bewering of verwachting wordt ook wel onderzoekshypothese, kortweg hypothese genoemd. Een hypothese vormt de basis voor correlationeel en experimenteel onderzoek (niet voor beschrijvend onderzoek, daarin worden geen hypothesen getest). Een hypothese is een specifieke, falsifieerbare voorspelling over het verband tussen twee of meer variabelen. Een voorbeeld is: Het kijken naar gewelddadige films leidt tot meer agressie. In dit voorbeeld is het kijken naar gewelddadige films de onafhankelijke variabele (de voorspeller, de variabele die wordt gemanipuleerd, de mogelijke oorzaak). Agresse is de afhankelijke variabele (de uitkomst, de variabele die mogelijk verandert als gevolg van de manipulatie van de onafhankelijke variabele). De onafhankelijke variabele wordt in het Engels independent variable genoemd en ook wel aangeduid als IV. De afhankelijke variabele wordt in het Engels dependent variable genoemd en ook wel aangeduid als DV. In zowel correlationele als experimentele designs spreekt men van afhankelijke en onafhankelijke variabelen, maar alleen bij experimentele designs mag je spreken van voorspellers (predictors) en uitkomst variabelen (outcomes). Immers, in correlationele studies mogen geen uitspraken worden gedaan over oorzaak en gevolg, alleen over een verband (correlatie) tussen variabelen.

Tentamentickets

• Bedenk een interessante onderzoeksvraag en probeer daar eens een hypothese bij op te stellen. Wat is de afhankelijke variabele? Wat is de onafhankelijke variabele? Het helpt om de relatie tussen de variabelen uit te tekenen. Zet een pijl van de onafhankelijke (predictor) variabele naar de afhankelijke variabele (uitkomst). Dit is ook handig voor de volgende hoofdstukken van dit boek, waarin de relaties tussen variabelen nog verder worden uitgebreid.
• Probeer synoniemen te bedenken van de variabelen die je hierboven hebt beschreven. Nadat je deze hebt opgeschreven kun je de thesaurus raadplegen. Het is goed om daar een beetje mee te oefenen. De thesaurus kan erg handig zijn als je later een literatuurstudie moet doen. Vergelijk de opties die jij zelf hebt bedacht eens met de thesaurus. Is er veel overlap? Heb je nog veel (belangrijke) zoektermen gemist?