Psychologische diagnostiek in de gezondheidszorg (4e druk)Luteijn en BareldsHoofdstuk 1Het diagnostisch procesInleiding De klinische diagnostiek is een exclusief specialisme van de klinisch psycholoog.Klinische psychodiagnostiek steunt op drie elementenTheorievorming over de problemen/ klachten en problematische gedragingenOperationalisatie en metingToepassing van relevante diagnostische methodenDe kwaliteit van de drie elementen berust op conceptueel en empirisch onderzoek Het diagnostisch proces heeft de volgende stappenExploratieAanvraagHulpvraagReflectie diagnosticusInductieDiagnostisch scenario Indeling in grondvragenFormuleren theorieHypothesenDeductieKeuze instrumentariumToetsbare voorspellingenToetsingAfname en verwerkingEvaluatieArgumentatieEen klinisch psychodiagnostisch proces begint meestal met een doorverwijzing van de cliënt naar de diagnosticus, maar een directe aanvraag kan ook.De diagnosticus analyseert de hulpvraag van de cliënt en de aanvraag van de verwijzerDeze twee hoeven niet hetzelfde te zijnDe vragen van de verwijzer en de cliënt vormen het vertrekpunt. Hiernaast formuleert de diagnosticus zelf vragen die opduiken tijdens het kennismakingsgesprek.De diagnosticus stelt op basis van deze vragen een diagnostisch scenario op dat een voorlopige theorie bevat over de cliënt.Hierin staat beschreven wat de problemen zijn van de cliënt en hoe ze verklaard kunnen worden.Het toetsen van deze theorie vereist vijf handelingenDe...

Psychological testing: History, principles, and applications (7th edition)Gregory, R. J. (2014).Chapter 2Origins of psychological testing. Psychological testing in its modern form originated little more than 100 years ago in laboratory studies of sensory discrimination, motor skills, and reaction time.Francis Galton invented the first battery of tests.Rudimentary forms of testing in China in 2200 b.c Rudimentary forms of testing date back to at least 2200 b.c when the Chinese emperor has his officials examined every third year to determine their fitness for office.Such testing was modified and refined over the centuries until written exams were introduced in the Han dynasty.The testing practices were unnecessarily gruelling, and the Chinese also failed to validate their selection procedures.But the examination program incorporated relevant selection criteria.Physiognomy, phrenology, and the psychograph Physiognomy: based n the notion that we can judge the inner character of people from their outward appearance, especially the face.It represents an early form of psychological testing.Interest in physiognomy can be dated back to the fourth century.Physiognomy remained popular for centuries and laid the foundation for the more specialized form of quackery, phrenology.Phrenology: reading ‘bumps’ on the head.The founding of phrenology is usually attributed to Franz Joseph Gall.He argued that the brain is the organ of sentiments and faculties and that these capacities are localized. To the extent that a faculty was well developed, the corresponding component of the brain would be enlarged and in...

Psychological testing and assessment (9th edition)Cohen, R. J. & Swerdlik, M. E. (2018)Chapter 12Personality assessment methods Objective methods of personality assessment: characteristically contain short-answer items for which the assessee’s taks is to select one response from the two or more provided. The scoring is done according to set procedures involving little, in any, judgment on the past of the scorer.As with test of ability, objective methods of personality assessment may include items written in a multiple-choise true-false, or matching format.Whereas a particular response on an objective ability test may be scored correct or incorrect, a response on an objective personality test is scored with reference to either the personality characteristic(s) being measured or the validity of the respondent’s pattern of responses.Objective personality tests share many advantages with objective tests of ability.The items can be answered quicklyIt allows the administration of many items covering varied aspects of the trait or traits the test is designed to assessIf the items on an objective test are well written, then they require little explanationThis makes them suited for both computerized and group administration.Objective items can be scored quickly and reliably by varied meansAnalysis and interpretation may be almost as fast as scoringHow objective are objective methods of personality assessment?‘Objective’ is something of a misnomer when applied to personality testing and assessment.Objective personality tests typically contain no correct answer.The selection of a particular choice from multiple-choice items...

Conducting psychological assessmentChapter 1Wright, A. J. (2011)Clinical interviewing and hypothesis buildingThe first focus of the hypothesis testing model of psychological assessment is building hypotheses.The primary source is the clinical interview.The purpose of the psychological assessment is to identify what is likely causing impairment in the individual’s functioning.The first step is to figure out in what way the individual’s functioning is impaired.This issues reported by eitherThe individual himself or herselfWhoever referred him or her for the assessment are most often at least part of what is impaired in or impairing his or her functioningMost often, what is reported at first is only part of what is actually disturbing the individual or is merely the result of something else that he or she is not even aware of.Practitioners should be both open to the original presenting complaint and ready to consider the possibility of impediments the individual is not aware of.The nature of the presenting problem most often becomes apparent through the process of the clinical interview, the collection of background information, and your own clinical observations. The clinical interview has three major components:The presenting problem (and its history)A symptomatic evaluationA psychosocial evaluationPresenting problem and its history The presenting problem is related to the issues that constitute the reason for the assessment, as well as the history of these issues.Many clients are unclear when discussing their presenting problem.Presenting problem The presenting problem includes whatever complaint the...

Inleiding in de persoonlijkheidspsychologieBarelds, D, P, H., en Dijkstra, P (2016)Hoofdstuk 5De rol van persoonlijkheid in het leven van alledag Mensen verschillen in de manier waarop ze gemotiveerd zijn en hoe ze motivatie inzetten om hun behoeften te bevredigenZelfdeterminatietheorie (ZDT) Volgens de ZDT heeft ieder mens de behoefte om zichzelf goed te voelen en te ontwikkelen.Hierbij zijn drie basisbehoeften belangrijkDe behoefte aan autonomieZelf bepalen wat je doetBehoefte aan competentieDoeltreffend omgaan met de omgevingBehoefte aan verbondenheid met anderenNaarmate activiteiten beter aansluiten bij deze behoeften zullen mensen deze activiteiten meer uit zichzelf uitvoeren.Ze zijn dan intrinsiek gemotiveerd.Vanuit ZDT valt motivatie het beste te beschouwen vanuit een continuüm.Van intrinsiek naar extrensiek.IntrinsiekDe motivatie komt vanuit het persoon zelfExtrinsiekDe motivatie komt van buiten het persoonVolgens ZDT zet motivatie gedrag in gang.Vijf vormen van gedragsregulatie gekoppeld aan drie vormen vna motivatieA-motivatie Geen regulatieExtrinsieke motivatieExterne regulatieJe doet iets omdat de omgeving dat wiltGeïntrojecteerde regulatieZelfwaardering is in het gedingGeïdentificeerde regulatieJe doet iets omdat je het belangrijk vindGeïntegreerde regulatieJe doet iets omdat je het belangrijk vind en je er behoefte aan hebtIntriensieke motivatieIntrensieke regulatieJe doet iets omdat je het interessant of leuk vindtEr zijn verschillen tussen mensen in de mate waarin ze de basisbehoeften nastrevenDe...

Inleiding in de persoonlijkheidspsychologieHendriks, M. P. H. & van der Heijden, P. T (2016)Hoofdstuk 6Intelligentie Menselijke intelligentie wordt doorgaans het meest gerelateerd aan het cognitief functioneren.Het hangt samen met de mate en snelheid waarmee we informatie verwerken. Persoonlijkheid en intelligentie zijn beide belangrijke kenmerken om individuele verschillen tussen mensen te beschrijven.Er is relatief weinig onderzoek verricht naar het verband tussen intelligentie en persoonlijkheidskenmerken.In beide definities van persoonlijkheid en intelligentie wordt er verwezen naar de wijze waarop individuen zich aanpassen aan hun omgeving.De belangrijkste verschillen tussen persoonlijkheid en intelligentieOnderscheid tussen cognitieve en non-cognitieve trekkenIntelligentie wordt gezien als iets cognitiefsPersoonlijkheid wordt gezien als iets niet-cognitiefs.De wijze waarop persoonlijkheid en intelligentie wordt gemetenIntelligentie wordt gemeten met prestatietestsPersoonlijkheid wordt gemeten met tests voor gedragswijzeIntelligentie verwijst naar een maximale prestatie en persoonlijkheid naar kenmerkend of typisch gedragVerband tussen persoonlijkheid en intelligentiePersoonlijkheidskenmerken zijn wel degelijk cognitieve processenAls iets verschillend gemeten wordt zegt dat niet dat het anders isHet verschil tussen maximale...

Psychologische diagnostiek in de gezondheidszorgLuteijn en Barelds (2018)Hoofdstuk 3Het gesprek De methoden die de psycholoog in de diagnostische fase gebruikt zijn:GesprekObservatieGestandaardiseerde meetinstrumentenHet belangrijkste doel van het intakegesprek is informatieverzameling.Daarnaast het opbouwen van een goede professionele werkrelatie.Soms in het gesprek voldoende om de hulpvraag van de cliënt te beantwoorden, is nadere diagnostiek niet nodig en kan de gespreksleider direct overgaan op het geven van een advies.In andere gevallen wordt na het gesprek aanvullend onderzoek uitgevoerd.De GGZ is verdeeld inGegeneraliseerde basis-GGZ (BGGZ)Bied kortdurende, sterk geprotocolleerde gezondheidszorgAanCliënten met relatief eenvoudige psychische problematiekCliënten die lijden aan meer complexe en chronische psychische aandoeningen, bij wie de focus niet (primair) ligt op het verminderen van psychische problemen, maar op het vinden van een (nieuw) evenwicht in het leven met deze aandoeningSpecialistische GGZ (SGGZ)Behandeling complexe problematiekFunctie intake: inventariseren en beslissen of de cliënt met zijn hulpvraag bij deze instelling juist zit.Daarna teamoverleg over de behandeling en een behandeladvies. ...

Psychologische diagnostiek in de gezondheidszorgLuteijn & Barelds (2018)Hoofdstuk 11Ethische aspecten en rapportage van diagnostiek De NIP richtlijnen over beroepsethiek zijn gebaseerd op vier basisprincipesVerantwoordelijkheidIntegriteitRespectDeskundigheidDe opdrachtrelatie Voordat met een psychodiagnostisch onderzoek (PO) begonnen wordt, is het van belang dat de psycholoog vaststelt wie de opdracht ervoor gegeven heeft.De opdrachtgever is de eerst belanghebbende en de psycholoog doet het onderzoek primair ten dienste van de opdrachtgever.Meestal is de cliënt zelf de opdrachtgever.Nadat de opdracht voor een PO de psycholoog heeft bereikt, neemt deze kennis van de vraag/vragen die de opdrachtgever gesteld heeft en wordt beoordeeld of die in de gestelde vorm te onderzoeken zijn.Als dit niet het geval is is het verstandig om nader met de opdrachtgever te overleggen om tot een onderzoekbare specificatie van de vraag/vragen te komen.De deskundigheid van de psycholoog Een cliënt heeft volgens de AST recht op de deskundigheid van de psycholoog.De theoretische kennis en vaardigheden van de psycholoogOm bepaalde mate van deskundigheid te garanderen bestaan allerlei registratiesEen psycholoog kent zijn eigen grenzen en beperkingenDe concrete gang van zaken bij een PODe keuze van de te gebruiken diagnostische methoden dient op een verantwoorde wijze te gebeurenDe afname, scoring en interpretatie moeten plaatsvinden op de wijzen zoals die in de handleiding beschreven zijnMondelinge en schriftelijke rapportage van een PO moet op een effectieve en begrijpelijke wijze plaatsvindenVertrouwelijkheid Een cliënt...

Psychological assessment 9, 349-360Harkness, A. R., & Lilienfeld, S. O. (1997)Individual differences science for treatment planning: personality traitsThe authors of this article argue that individual differences research requires the inclusion of personality trait assessment for the construction and implementation of any treatment plant that would claim to scientific status.Four important gains for treatment planning that can be realized from the science of individual differences in personalityKnowing where to focus change effortsRealistic expectationsMatching treatment to personalityDevelopment of the self The fundamental rule of treatment planning Our fundamental rule of treatment planning states that the plan should be based on the best science available.These guides constitute standards of the profession and are legally essential in determining when practice is adequate and when it falls short.The therapist should be well informed regarding recent scientific findings, even if those findings were not emphasized in the psychologist’s school or practice settings.Treatment planning then and now: a picture completion problem Any planning was vulnerable to clinical hermeneutics error.In adopting the patient’s perspective, the therapist can lose track of the actual degree of pathology and begin to underestimate itSince the 1980s, with the adoption of the Neo-Kraepelinian diagnostic rubrics, we have experienced a...

Psychologische diagnostiek in de gezondheidszorgLuteijn, F., & Barelds, D. P. H (2018)Hoofdstuk 4Gedragsobservatie Observatie wordt vooral gebruikt als andere methoden niet goed of niet bruikbaar worden geacht.Beoordelingsschaal: schriftelijke gedragsbeoordeling met behulp van psychologische kennis (taxatie)Observatieschaal: schriftelijke gedragsbeoordeling met behulp van observatie (constatering). Observatie is, doorgaans impliciet, verweven met vrijwel alle diagnostische procedures die in de klinische praktijk worden gebruikt.Observatie bij afname van een test is vaak min of meer gestandaardiseerd.Observatie tijdens een interview kan bruikbaar zijn om hypothesen over de problemen van een cliënt te genereren, met name als daarbij systematisch verschillende aspecten van diens gedrag worden beoordeeld.De observatie zelf is gewoonlijk noch bij het interview noch bij het testen gestandaardiseerd en kan daardoor makkelijk worden beïnvloed door allerlei processen die de waarneming en informatieverwerking verstoren.Leniecy effectDe neiging om vrienden en bekenden hoger in te schatten op bepaalde eigenschappenHalo-effectDe neiging om alle eigenschappen te beoordelen in de richting van een algemene indruk, in plaats van op zichzelf staandDe logicafoutDe neiging om gelijksoortige oordelen te geven op eigenschappen die logisch met elkaar verbonden lijken te zijn, hoewel ze eigenlijk los van elkaar staanDe contrastfoutDe neiging om anderen tegengesteld aan zichzelf op een...

European Journal of psychological assessment 14, 50-59Vervaeke, G. A., & Emmelkamp, P. M. (1998)Treatment selection: What do we know?Treatment selection is seldom the topic of study and guidelines for the practitioner concerning treatment selection have rarely been formulated. When is psychotherapy indicated? Psychotherapy leads to statistically significant and clinically meaningful effects in a variety of patients compared to untreated patients.There are little research data to help the practitioner decide which patient should not be treated.Authors suggest that psychotherapy may not be necessary for individuals with a history of good adjustment and who are currently under stress because of common difficulties in lifeThere is some consensus among therapist that patients who refuse to become involved in the basic process of psychotherapy are poor candidates for psychotherapyPatients for whom specific problem-effective psychotherapy has not yet been developed may not benefit from psychotherapyDeterioration in psychotherapy was particularly frequently found in borderline patients and schizophrenics.The problem with studies in this area is that it is not clear whether the negative effects are due to the specific type of patients or to the specific type of psychotherapy.Factors related to discontinuation of treatmentMost clients remain in therapy for relatively few sessionsThe number of sessions expected by the patients before the start of psychotherapy is the best predictor of the subsequent actual...