Hoorcollege 2 Materieel StrafrechtCausaliteit en wederrechtelijkheidBeide hebben centrale plaats in het materiële strafrecht- Wederrechtelijkheid is voorwaarde voor strafbaarheid (zie vorige week)- Causaliteit is bij veel delicten voorwaarde voor strafbaarheid Causaliteit: algemeenWat is causaliteit?- Arrest etalageruit- Auto door ruit -> vrouw in de buurt overlijdt -> glassplinter in slagader vrouw -> man veroordeeld (gevaarlijk rijgedrag oorzaak slagaderlijke bloeding)- Menselijke gedraging + gevolg- Materieel omschreven delicten- Bedrog in verzekeringsovereenkomsten -> art. 3:27 Wetboek van strafrecht -> cliënt brengt verzekeraar in dwaling -> gevolg = overeenkomst in leven geroepen die de verzekeraar bij bezit over volledige informatie niet had afgesloten- Gekwalificeerd delict (straf gaat omhoog op grond van het ingetreden gevolg (bijv. dood i.p.v. lichamelijk letsel) -> oorzakelijke relatie met mishandelende gedraging- Formeel omschreven delicten -> uitvoeren gedraging is op zichzelf strafbaar (kleven soms wel materiële aspecten aan, bijv. diefstal -> ‘’weggenomen’’ = als iets uit de beschikkingsmacht van het slachtoffer is gehaald)Causaliteit: theoretische benaderingen- Wetgever had geen leidraad voor causaliteitskwestie- Aantal theorieën in het leven geroepen om hierbij te helpen (volgen de ontwikkeling van de rechtspraak)- Conditio sine qua non -> alles wat een noodzakelijke voorwaarde is geweest van het intreden van het gevolg, is een oorzaak (je kan eindeloos terug in de tijd redeneren) -> je vraagt je af of de gedraging weggedacht kan worden zodat tegelijkertijd ook het gevolg wegvalt (bijv Etalageruit) -> geldt niet als hoofdmaatstaaf in ons huidige strafrechtstelsel, maar speelt nog wel een grote rol (wordt wel als te breed op te vatten gezien)- Casua proxima -> Gaat om dichtstbijzijnde oorzaak van bijv....

Hoorcollege 4 Materieel StrafrechtStrafuitsluitingsgrond:- Brengt correctie aan op de werking van delictsomschrijvingen- Neemt de strafbaarheid weg van ofwel het feit, ofwel de dader- Hebben tamelijk breed bereik -> consequentie is dat een geval kan worden geschaard onder de betekenis van de delictsomschrijving- Een dergelijk geval leent zich dus toch niet altijd voor bestraffing/niet gepast om het tot strafrechtelijke aansprakelijkheid te laten leidenSysteem wetgever 1886:- Nog geen verschil/scherp onderscheid tussen schulduitsluitingsgronden en rechtvaardigingsgronden- Bestanddelen schuld en wederrechtelijkheid bestonden nog nietDogmatische ontwikkelingen:- Verfijnder systeem- Ruimer juridisch begrip ‘’strafbaar feit’’ -> Inbegrip van elementen wederrechtelijkheid en verwijtbaarheidRechtvaardigingsgronden- Noodtoestand (art. 40 Sr)- Noodweer (art. 41 lid 1 Sr)- Wettelijk voorschrift (art. 42 Sr)- Bevoegd gegeven ambtelijk bevel (art. 43 lid 1 Sr)- Ontbreken materiële wederrechtelijkheid (ongeschreven) Schulduitsluitingsgronden- Ontoerekenbaarheid (art. 39 Sr)- Psychische overmacht (art. 40 Sr)- Noodweerexces (art. 41 lid 2 Sr)- Onbevoegd gegeven ambtelijk bevel (art. 43 lid 2 Sr)- Afwezigheid van alle schuld (ongeschreven)Bewijslast/bewijsvoeringslast- OM heeft bewijslast- Verdachte: onschuldpresumptie- Correctie op elementen strafuitsluitingsgronden (hoeven niet worden bewezen, minder rigide bewijsvoeringsregime)o Door verdachte en verdediging aannemelijk gemaakto Beroepen op strafuitsluitingsgronden worden niet vaak aanvaard (noodweer vaker dan bijv AVAS)o Consequentie beantwoording 350 SvAlgemene factoren- Subsidiariteito Gekoppeld aan proportionaliteito Pas met succes een beroep op strafuitsluitingsgrond, als je geen redelijk alternatief had voor de...

Hoorcollege 6 Materieel Strafrecht Plaatsbepaling- Deelneming is uitbreiding van strafrechtelijke aansprakelijkheid· Uitgangspunt is aansprakelijkheid van de pleger -> diegene die alle delictsbestanddelen zelf vervult· Deelneming leidt tot aansprakelijkheid van diegenen die een bijdrage aan het delict hebben geleverd· Betrokkenheid van meer personen kan een delict bedreigender en ernstiger maken -> er zijn strafbare feiten die niet door slechts één persoon kunnen worden gepleegd (bijvoorbeeld een bankoverval).· Voorafgaande (consecutieve) en gelijktijdige (simultane) vormen van deelneming· Meervoudige (als betrokkene op verschillende manieren betrokken bij het strafbare feit) of samengestelde (keten van deelnemingen) deelneming· Bijdrage aan een strafbaar feit na voltooiing van dat feit kan niet als deelneming gezien worden (in de loop der tijd kan het wel meewegen met de vaststelling van deelneming) PlegersDoen plegersUitlokkers DadersMedeplegersMedeplichtige Algemene kenmerken deelnemingAccessoriteit-vereiste· Alleen deelneming als een strafbaar feit is begaan (inclusief poging of voorbereiding). Medepleging is niet als zodanig strafbaar, maar moet betrekking hebben op een bepaald gronddelict.· Een rechtvaardigingsgrond geldt ook voor een deelnemer (als één van de deelnemers in noodweer heeft gehandeld, kunnen de andere deelnemers ervan profiteren, want het neemt de wederrechtelijkheid van het ten laste gelegde feit weg) -> de schulduitsluitingsgrond niet.· In beginsel kan er geen sprake zijn van een poging tot deelneming, tenzij art. 46a Sr -> poging om iemand te bewegen tot het tot het begaan van het strafbare feit (mislukte uitlokking). Dubbel opzet-vereiste- Opzettelijk verrichten van de deelnemingsgedraging- Opzet op het grondfeit -> doleuze delicten· Globaal opzet· Voorwaardelijk opzet volstaat· Geen opzet vereist t.a.v....

Hoorcollege 8 Materieel StrafrechtHR Zwarte Ruiter 1957- Tenlastelegging van 20 feiten: o.a. poging tot doodslag en meerdere overvallen- Opgepakt en veroordeeld- Werd volgens lange tenlastelegging bestraft -> 15 jaar cel + tbs met dwangverpleging -> verminderd toerekeningsvatbaar verklaard -> zie noot arrest van Willem PompeStrafrechtelijke sanctietoemeting- HR de zwarte ruitero De casuso Recapitulatie week 39: verminderde toerekenbaarheido De toegemeten sanctieso Straf naar de mate van schuld?Rechtvaardiging van het strafrecht en de straf- Strafrecht als probleemo Hoge verwachtingen en beperkte mogelijkhedeno Ingrijpende overheidsmacht§ Materieel strafrecht maakt strafoplegging mogelijk (leedtoevoeging), strafproces kent allerlei ingrijpende bevoegdheden etc.- Waartoe bestaat (materieel) strafrechto Hoofddoel: voorkomen van eigenrichtingo Achtergrond: maatschappelijk contract-denken§ Iedere burger staat een klein deel van zijn individuele vrijheid af -> al deze deeltjes worden door de overheid gebruikt om overige individuele vrijheden te beschermen- Rechtvaardiging van de strafo Absolute theorieëno Relatieve theorieëno VerenigingstheorieënRetributivisme- Vergelding als grondslag van de strafo Absolute theorie: rechtvaardiging straf staat los van de effect (omdat is misdaan; quia peccatum)o Bestraffing van schuldigen is verdiend en daarmee intrinsiek goed§ ‘’schuldigen verdienen straf op grond van het feit dat ze een strafbaar feit hebben gepleegd in het verleden’’§ Retrospectief: er wordt teruggekeken in de tijd naar het strafbare feit, de schuldige wordt gestrafto Proportionaliteit van de straf§ Straf mag niet onnodig zwaar zijn (niet zwaarder dan de ernst van het feit en de schuld van de dader) -> straftoemetingsschuldo Herstel van een balans§ Verstoring in het maatschappelijk evenwicht door strafbare daad§ Balans moet...