werkcollege 4b burgerlijkrecht 2

Vraag 1

Aukema is een ondernemer uit de stad Groningen. Buringa, eveneens een ondernemer, toont belangstelling voor het perceel grond dat grenst aan het perceel waarop het auto-uitdeuk en spuitbedrijf is gevestigd, Aukema is eigenaar van dit perceel. Buringa zou hier een showroom willen bouwen. Aukema verwacht van de vestiging van een BMW-dealer in zijn directe omgeving een omzetstijging en wil het perceel dan ook graag verkopen, maar hij wil er zeker van zijn dat de showroom er binnen twee jaar komt. Hoe kan hij dit bewerkstelligen?

Vraag 2

Telemarkeingsbedrijf Vliethoven BV koopt op 9 juni 2017 bij leverancier Excelchair BV, een groothandel in bedrijfsmeubilair, 600 bureaustoelen onder eigendomsvoorbehoud. Een vervoerder van Excelchair komt de bureaustoelen op 13 juni 2017 bij Vliethoven BV afleveren. Van de koopprijs van €39.000 wordt de helft bij evering betaald.

Vraag 2a

Leg uit op welke wetelijke basis de levering van bureaustoelen hier plaatsvindt

Vraag 2b

Stel dat Vliethoven BV op 20 juni krediet nodig heeft en een onderhandse akte opstelt en registreert waarin ten behoeve van M&M-bank een pandrecht wordt gevestigd op alle huidige en toekomstige inventaris van Vliethoven BV. Vliethoven BV heeft de koopprijs van de stoelen nog niet volledig voldaan. Heeft M&M-bank een pandrecht verkregen? Zo nee, waarom niet? Zo ja waarop?

Vraag 2c

Wat gebeurt er als Vliethoven BV de koopprijs volledig betaalt aan Excelchair BV?

Vraag 3

Karel Langhorst, onroerendgoedhandelaar verkoopt aan Jaap Smit, eveneens onroerendgoedhandelaar, een bedrijfshal. Jaap moet eerst een andere vastgoedtransactie afwerken om de koopsom te kunnen voldoen. Aangezien de zogenaamde ‘zesmaandentermijn’ voor de overdrachtsbelasting dreigt te verstrijken zal worden geleverd onder de ontbindende voorwaarde dat Jaap de koopsom van €1.100.000 op 1 januari 2010 nog niet heeft voldaan. Karel en Jaap laten de notaris een akte van levering opmaken en inschrijven, met daarin de genoemde ontbindende voorwaarde. Karel gaat failliet op 10 mei 2009. De curator sommeert Jaap om de koopsom van €1.100.000 voor 9 juni 2009 te voldoen aan de faillissementsboedel.

Vraag 3a

Moet Jaap zich zorgen maken over dit dreigement van de curator?

Vraag 3b

Wat is de goederenrechtelijke positie van Jaap wanneer Jaap de koopsom van €1.100.000 op 13 juni 2009 voldoet aan de curator?

Antwoordindicatie

Vraag 1

Sprake van een obligatoire overeenkomst/koopovereenkomst

Meerzijdige rechtshandeling

Een rechtshandeling kan onder voorwaarden ex art. 3:38 BW; er ontstaat een verbintenis die is onderworpen aan de voorwaarde.

Ontbindende voorwaarde: als er op die datum (binnen 2 jaar) geen showroom staat, gaat het eigendom terug naar Aukema.

Opschortende voorwaarde: als er een showroom staat krijgt Buringa onvoorwaardelijke eigendom van de grond.

Als het onder ontbindende voorwaarde is wordt B gelijk eigenaar, maar dus onder de ontbindende voorwaarde. Als deze in vervulling gaat wordt A weer eigenaar. B is dan wel eigenaar geweest, want geen terugwerkende kracht ex art. 3:38 BW. De titel ontvalt niet aan de overeenkomst, geen sprake van onverschuldigde betaling. Er ontstaan Ongedaanmakingsverplichting 6:24 BW. Uit art. 3:84 lid 4 BW haal je dat de eigendom weer terug gaat als de ontbindende voorwaarde in vervulling gaat.

DUS bij ontbindende voorwaarde DIRECT eigenaar à en als voorwaarde niet wordt vervuld gaat eigendom weer terug over. Het eigendom bestaat totdat de ontbindende voorwaarde is vervult.

Als onder de opschortende voorwaarde geleverd wordt krijgt A eigendomsrecht onder deze voorwaarde. B onder opschortende voorwaarde. Als opschortende voorwaarde in vervulling gaat wordt B van rechtswege onvoorwaardelijk eigenaar.

Vraag 2a

- Levering; art. 3:91 BW; immers sprake van een opschortende voorwaarde, je verschaft alleen de macht (verschil met 3:90; hier verschaf je het bezit! Juist bedoeling van eigendomsvoorbehoud om nog niet het bezit te verschaffen. 3:119 BW; wettelijk vermoeden).

Geldige titel; koop onder eigendomsvoorbehoud (opschortende voorwaarde) 3:38 jo. 6:21 e.v. + art. 3:92 BW.
Beschikkingsbevoegdheid; aan voldaan

à Op deze manier kan je middels de macht over de zaak al wel overdragen maar SLECHTS onder het eigendomsvoorbehoud. (Hoogovens/Matex; als een derde iets krijgt onder eigendomsvoorbehoud; nagaan of deze t.g.t. was waardoor niet wist van eigendomsvoorbehoud)

3:84 lid 4 BW; Vliethoven BV heeft de bureaustoelen verkregen onder eigendomsvoorbehoud.

Vraag 2b

Art. 3:84 lid 1 BW

Titel? Een pandovereenkomst waar uitdrukkelijk wordt vermeld; 3:

BB? Ja is beschikkingsbevoegd t.a.v. dat eigendomsrecht onder de opschortende voorwaarde, dus dat kan je ook verpanden.
Levering? Ja ex art. 3:237

Op grond van art. 3:84 lid 4 BW is Vliethoven BV voorwaardelijk eigenaar/eigenaar onder de opschortende voorwaarde dat hij het resterende bedrag betaalt.

Excelchair BV is eigenaar onder ontbindende voorwaarde. Wanneer de voorwaarde in vervulling gaat verkrijgt Vliethoven het volle eigendom. Dit heeft geen terugwerkende kracht o.g.v. art. 3:38 lid 2 BW.

Een eigendomsvoorbehoud heeft tot gevolg dat de Vliethoven BV beschikkingsonbevoegd is om op de bureaustoelen een pandrecht te vestigen. Art. 3:238 lid 1 BW biedt de

pandhouder wel bescherming indien hij te goeder trouw is op tijdstip dat de zaak in zijn macht of in die van een derde is gebracht. Dit artikel geldt dus niet bij een stil pandrecht. In de casus blijkt niet of het gaat om een stilpandrecht of een vuistpand

Vraag 2c

Opschortende voorwaarde wordt dan vervuld. Wanneer de stoelen zijn afbetaald krijgt M&M-bank een pandrecht op het volle eigendom van de bureaustoelen; parate executie.

Vraag 3a

Overdracht ex 3:84 lid 1 BW

Levering: 3:89 BW
Geldige titel: 6:21 e.v. en 3:38 BW.
Beschikkingsbevoegd: ja, Karel is beschikkingsbevoegd.

Art. 3:84 lid 4 BW:

Jaap Smit heeft eigendomsrecht onder ontbindende voorwaarde à al wel volledig eigendom.

Karel heeft eigendom onder opschortende voorwaarde à is nog geen volledig eigendom pas op het moment dat niet wordt voldaan aan de 1.1 miljoen dan verkrijgt hij de eigendom volledig.

In dit geval is er een ontbindende voorwaarde opgenomen. Dit betekent dat als Jaap op 1 januari 2010 nog niet heet betaald, het eigendom weer terug gaat naar Karel. Tot 1 januari 2010 is Jaap eigenaar onder ontbindende voorwaarde van het pand en kan de curator het pand dus niet opeisen. Het eigendomsrecht werkt immers jegens eenieder. Curator is ook gebonden aan de voorwaarde.