Werkcollege 1 Romeinsrecht

Vraag 1

Wat is blijkens Paulus en de rechtbank Maastricht het rechtsgevolg van het sluiten van een koopovereenkomst voor de koper, met andere woorden is de koper eigenaar door de koop?

Casus 1 

Vraag 2

Kunt u het geld dat u betaald heeft vanwege een verloren weddenschap in rechte terugvorderen? 

Vraag 3

Een schenking wordt vaak ook verricht omdat de schenker dat fatsoenlijk vindt of een morele veprlichting voelt dat te doen. Toch is het verrichten van een schenking niet hetzelfde als het voldoen aan een natuurlijke verbintenis. Hoe geeft het BW het verschil aan tussen algemene morele en fatsoensplichten en natuurlijke verbintenissen? 

Vraag 4 

Javolenus was het niet eens met de mening van Servius. Hoe zal hij de geldigheid van het legaat hebben verklaard?

Vraag 5 

Kan Stichus na zijn vrijlating het legaat in rechte opvorderen? 

Casus 2

Aulus heeft negenentwintig jaar geleden bij wijze van vriendendienst aan Blasius 3.000 sestertien, een Romeinse munteenheid, geleend en dat bedrag daarom nooit teruggevorderd. Blasius blijkt echter zijn leven in de tussentijd niet te hebben gebeterd en is wederom in geldnood. Als Aulus' hond Cerberus Blasius bij het naderen van Aulus' huis een stuk uit zijn toga bijt, besluit hij dan ook twee te wachten en verolgens een fikse schadeclaim voor een splinternieuwe toga van 2.000 sesterien in te dienen, hoewel hij de oude toga heeft opgelapt en helemaal niet vna plan is een nieuwe aan te schaffen. Aulus is ernstig ontstemd over Blasius' voornemen, zien zijn coulante houding in het verleden tegenover Blasis, en vraagt u daarom uti te zoeken of, en zo ja hoe, Aulus zich tegen Blasius' vordering kan verweren. Maakt het voor uw antwoord verschl uit of Nederlands dan wel Romeins recht van toepassing is? 

Antwoordindicatie 

Vraag 1 

Nee, hij krijgt een vorderingrecht maar geen rechtsvordering.

Koopovereenkomst: verbintenis tot levering, koper wordt geen eigenaar.

Vermogen, bestanddeel:

• Absolute rechten : tegen iedereen;
• Relatieve rechten : tegen de persoon met wie jij een verbintenis hebt;
• Schulden.

Twee typen acties:

• Persoonlijke actie;

Voorbeeld: A verkoopt een boek aan B. Voordat hij het boek levert verkoop A het boek aan C, waaraan hij ook levert. B heeft nu een persoonlijke actie tegenover A (actie uit koop).

• Zakelijke actie.

Voorbeeld: A leent een boek uit aan B en B verkoopt het boek aan C. A kan revindiceren tegenover C. Deze actie werkt dus tegenover iedereen.

Vraag 2 

Nee, dit betreft een natuurlijke verbintenis.

Ook door jurisprudentie: Van der Hoeven/Comtu – faillissementsakkoord. Het restant van de vordering is een natuurlijke verbintenis.

Vraag 3 

Slechts een dringende morele verplichting levert een natuurlijke verbintenis op (artikel 6:3 lid 2 BW). Harms/Visscher à verplichting aangescherpt.

Het is mogelijk een natuurlijke verbintenis te versterken door:

• Schuldvernieuwing;
• Borgstelling;
• Het verlenen van pand of hypotheek.

Vraag 4

Klapper: D.35,1,40,3 (Javolenus): Servius zegt dat je niet kunt legateren aan slaven. Legaat à erfgenaam moet goudstukken aan slaaf (dan vrij persoon) geven.

Een meester kan een natuurlijke schuld hebben aan zijn slaaf.

Vraag 5 

Ja. De ex slaaf heeft een actie op grond van het testament/legaat is geldig. Door het legaat wordt een natuurlijke verbintenis in rechte afdwingbaar (omdat hij van slaaf naar vrij man gaat).

Verrekening van een natuurlijke betekenis? Vordering van Aulus op Blasius: natuurlijke verbintenis, een vordering die verjaard is. Vordering van Blasius op Paulus: wel opeisbare vordering.

In het Romeins recht: verrekening! In het Nederlands recht is dit NIET mogelijk. Opeisbaarheid van de tegenvordering. Beide vorderingen moeten in rechte opeisbaar zijn (artikel 6:127 lid 2 BW).

Casus 2

Natuurlijke verbintenis: een vordering bestaat maar kan niet meer in rechte afgedwongen worden. Kan je een natuurlijke verbintenis verrekenen? Romeins recht à ja! Nederlands recht à artikel 6:127 lid 2 BW nee, MAAR uitzondering artikel 6:131 lid 1 BW = de bevoegdheid tot verrekening eindigt niet door verjaring van de rechtsvordering.