Vraag 1 

Ik heb mij door stipulatie laten beloven dat mij de slaaf Dama of de slaaf Eros wordt gegeven. Toen jij mij de slaaf Dama wilde geven raakt. ik in crediteursverzuim. Daarna is Dama gestorven. Geloof jij dat ik de actie uit stipulatie heb?

Casus 1 

Vraag a

Kan Blasius met succes een actie tegen Aulus instellen en zo ja, op welke grond?

Vraag b 

Heeft Aulus een actie tegen Blasius en zo ja, welke?

Vraag 2 

Verklaar waarom de eigen die zijn slaaf prijsgeeft niet kan worden verweten dat hij zich onttrekt aan aansprakelijkheid voor de diefstal door de slaaf gepleegd.

Vraag 3 

Verklaar het verschil in werking tussen een kwijtschelding en een beding van niet-opeisbaarheid op een hoofdelijke schuld. 

Vraag 4

Wat zal Paulus hebben geantwoord? Is de borg door vermenging van de schuldeiser met een van de hoofdelijke schuldenaren bevrijd?

Vraag 5 

Stel dat een van de twee bewaarnemers overlijdt en twee erfgenamen achterlaat die ieder voor de helft erfgenaam zijn. Waartoe kan de bewaargever dan een van de erfgenamen aanspreken?

Casus 2 

Appius heeft 1.000 sesteriën aan Claudius geleend. Zij hebben afgesproken dat deze schuld eerst op 1 april van het jaar 135 na Chr. opeisbaar zal zijn. Appius zit in geldnood en vroder 1.000 sertiën op 1 maart van dit jaar. Op 28 maart van hetzelfde jaar komt het tot een procesovereenkomst en worden partijen naar een particuliere rechter verwezen. Deze rechter wijst twee maand later vonnis. 

Hoe zal dit vonnis geluid hebben en waarom? 

Antwoordindicatie 

Vraag 1 

Nee. De keuze was wel gemaakt. daardoor was de alternatiever verbintenis een enkelvoudige geworden. De crediteur was in verzuim.

Casus 1a 

Blasius heeft geen actie tegen Aulus, want er is sprake van overmacht. Impossibilium nulla obligato est.

Casus 1b

Ja, actie tot opvordering van de koopprijs.

Vraag 2 

Er bestaat een facultatieve verbintenis. Noxale aansprakelijkheid/noxale actie. Noxa caput sequitur = de schade toebrengende handeling volgt de slaaf. Aan de slaaf is echter een verborgen gebrek gebonden. Een slaaf kan dus niet weglopen van zijn aansprakelijkheid (net als met dieren).

Hoofdelijkheid

• Actieve: meer dan 1 schuldeiser;
• Passieve: meer dan 1 schuldeiser

Passieve hoofdelijkheid:

1. Contractuele;
2. Uit de wet: 6:166 lid 1 BW groepsaansprakelijkheid: onrechtmatige daad in groepsverband.

Vraag 3 

Kwijtscheldingsovereenkomst (acceptilatio) werkt ipso iure. Wijze van tenietgaan van de verbintenis / beding van niet opeising: werkt alleen tegen diegene met wie dat afgesproken is. Verbintenis gaat niet teniet maar je hebt een exceptie.

Vraag 4 

Nee. Kwijtscheldingsovereenkomst: de schuldeiser stemt in. Vermenging is een toeval. Instemming van de schuldeiser niet nodig. Daarom hier: de verbintenis blijft bestaan, andere schuldenaar blijft aansprakelijk en de borg ook.

Ondeelbaarheid (komt terug in het erfrecht)

• Ondeelbare verbintenis = verbintenis tot levering huis.
• Vordering: iedere erfgenaam kan hele prestatie vorderen!
• Schuld: iedere erfgenaam kan voor hele prestatie aangesproken worden, maar erfgenamen moet samen werken voor de eigendomsoverdracht.

Omnia iudicia pecuniaria sunt = alle veroordelingen worden uitgedrukt in geld.

Vraag 5 

Het is een ondeelbare verbintenis. Ieder van de erfgenamen kan voor het geheel worden aangesproken. Ook B kan worden aangesproken, maar dit staat niet in de vraag.

Casus 2 

Procesrecht in RR, 2 fasen:

1. Praetor à volksovereenkomst (litis contestatio). Oorspronkelijke vordering ging teniet – nieuwe voorwaardelijke vordering – Noodzakelijke schuldvernieuwing.
2. Rechter.

Omnia iudicia pecuniaria sunt = alle veroordelingen worden uitgedrukt in geld.

Heeft Appius op 28 maart recht op betaling van 1000 sest? Nee, bepalend: het tijdstip waarop de procesovereenkomst tot stand is gekomen. Er blijft alleen nog maar een natuurlijke verbintenis over (ne bis in idem).